روش نشانه گذاری فرآورده های کار سختی شده
روش نشانه گذاری فرآورده های کار سختی شده
نشانه ی فرآورده های کار شده ای که با کار سختی استحکام یافته اند عبارت است از یک حرف H که به دنبال آن دو یا چند رقم آمده است . اولین رقم بعد از H ، نشان دهنده ترتیب ویژه عملیات است که شرح آن ها در ادامه می آید .
H1 – فقط کار سختی شده :
این نشانه برای فرآورده هایی به کار می رود که برای دست یابی به استحکام مطلوب بدون عملیات حرارتی مکمل ، کار سختی شده اند . رقم بعد از H1 ، نمایش گر درجه کار سختی است .
H2 – کار سختی و – هم زمان –آنیل کاری شده :
این نشانه برای فرآورده هایی به کار می رود که بیش از مقدار نهایی مطلوب ، کار سختی شده و سپس با آنیل کاری جزیی ، استحکام آنها تا سطح مطلوب کاهش یافته است . رقم بعد از H2 ، نشان دهنده درجه کار سختی باقیمانده ، پس از آنیل کاری جزیی محصول است .
H3 – کارسختی شده و پایدار شده :
این نشانه برای فرآورده هایی به کار می رود که کار سختی شده اند و خواص مکانیکی شان با عملیات حرارتی کم دما پایدار شده است . در نتیجه تاو کششی شان اندکی کاهش یافته و نرمی شان بهبود پیدا کرده است .
این نشانه – به جز پایدار شده ها – تنها برای آلیاژهایی کاربرد دارد که به تدریج در دمای اتاق ، پیر نرمی ( ایج نرم ) شده اند .
رقم بعد از H3 نمایان گر درجه کار سختی ، در پس از پایداری است .
برای آلیاژهایی که در دمای اتاق پیر نرمی شده اند تمپر یا بازپخت های h2x .h3x با رقم های دوم همسان دارای حداقل تاو کششی نهایی یکسان اند .
برای سایر آلیاژها نیز بازپخت های h2x .h3x ، با رقم های دوم یکسان ، دارای حداقل تاول کششی نهایی یکسان اند . اما h2x ازدیاد طول اندکی بیشتر دارد . رقم بعد از نشانه های H1 . H2 . H3 که نشان دهنده درجه کارسختی است ، بین 1 تا 8 متغییر است .
عدد 8 نشان می دهد که که بازپخت یا تاو کششی نهایی معادل حدود 75 درصد کاهش سرد ، پس از آنیل کاری ، کامل است ( دما در طول کاهش نباید از 50 درجه سانتی گراد یا 120 درجه فارنهایت تجاوز کند ) .
تمپر یا بازپخت های میان 0 ( آنیل شده ) و 8 ، با ارقام 1 تا 7 نشان داده می شوند . موادی که تاو کششی نهایی تقریبا متوسطی ، میان بازپخت 0 و 8 دارند با رقم 4 ؛ تاوکششی نهایی تقریبا متوسط ، میان تمپر یا بازپخت 0 و 4 با رقم 2 و تاو کششی نهایی تقریبا متوسط میان بازپخت های 4و 8 با رقم 6 مشخص می شوند .
عدد 9 نشانه بازپخت هایی است که حداقل تاوکششی نهایشان از تمپر یا بازپخت 8 ، با 10 مگاپاسکال یا بیشتر یا( 2.0 ksi ) یا بیشتر در مقیاس انگلیسی تجاوز کند .
حدود استاندارد تاو در در بازپخت های H ،دو رقمی که رقم دوم آنها فرد است . میانگین حسابی گرد شده به نزدیک ترین مضرب 5 مگاپاسکال یا 0.5 ksi ( مطابق با شیوه E29 پیشنهاد شده از سوی ASTM )
و حدود استاندارد رقم بازپخت H مجاوری است که رقم دوم آن زوج باشد .
تمپر یا بازپخت 8 برای آلیاژهایی ست که برای کسب تاو کششی نهایی ، نمی توان آنها را به قدر کافی ( 75 درصد کاهش سرد بعد از آنیل کاری کامل ) کاهش سرد داد .
با تقریب 55 درصد کاهش سرد ؛ بعد از آنیل کاری کامل می توان به تاو کششی بازپخت 6 دست یافت . همچنین با تقریبا 35 درصد کاهش سرد ، بعد از آنیل کاری کامل ، می توان به تاو کششی تمپر یا بازپخت 4 رسید .
برای تشخیص بهتر تفاوت های میان بازپخت های H دورقمی ، می توان ازرقم سوم ( از 1 تا 9 ) استفاده کرد .
عدد صفر برای نشان دادن تفاوت های گفتگو ، میان تولید کننده و خریدار است که خیلی ملاک قضاوت نیست .
رقم سوم زمانی به کار می رود که درجه کنترل بازپخت یا خواص مکانیکی ، متفاوت ولی نزدیک به بازپخت H دورقمی است که رقم سوم فوق به آن افزوده شده است .
همچنین در مواقعی که برخی ممیزه های دیگر نیز به شکل قابل توجهی موثرند ، از رقم سوم استفاده می شود .
حداقل تاو کشش نهایی یک تمپر یا بازپخت H سه رقمی ، دست کم همان قدر به بازپخت H دورقمی مشابه اش نزدیک است که به هریک از بازپخت های H دو رقمی مجاور دیگر .
فرآورده های بازپخت H که خواص مکانیکی شان زیر انواع بازپخت های Hx1 است با طیف Hx1 مشخص می شوند .
برخی از تمپر یا بازپخت های سه رقمی H که تا به حال نشانه گذاری شده اند به شرح زیراند :
- Hx11
- H112
- H311
- H321
- H323 ,H343
جهت مطالعه خواص گروههای آلیاژی آلومینیوم می توانید از صفحه ی وبلاگ سایت ما دیدن فرمایید .
